Những tác động của COVID-19 đã trở thành nền tảng vững chắc cho sự trỗi dậy mạnh mẽ của FinTech. Chúng ta đã chứng kiến sự phát triển vượt bậc của thị trường FinTech Việt Nam, được chứng minh bằng số lượng người dùng dịch vụ tài chính số tăng mạnh.
1. Tổng quan về FinTech trên thế giới và Việt Nam:
Năm 2021, các công ty FinTech ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương đã nhận được khoản đầu tư 27,5 tỷ USD với kỷ lục 1.165 thương vụ. Mặc dù tụt hậu so với mức đỉnh của năm 2019, tổng vốn đầu tư đã xấp xỉ gấp đôi so với mức 14,7 tỷ đô la vào năm 2020. Trong nửa đầu năm 2021, đầu tư đã diễn ra mạnh mẽ, dẫn đầu là việc mua lại công ty BNPL có trụ sở tại Nhật Bản của Paidy by PayPal là 2,7 tỷ đô la, khoản đầu tư 600 triệu đô la Mỹ vào Pine Labs có trụ sở tại Ấn Độ và các vòng tài trợ VC lớn của BharatPe (395 triệu USD), Razorpay (375 triệu USD) và OfBusiness (325 triệu USD).
Google cho biết, năm 2021 cũng là một năm nhảy vọt đối với thị trường Fintech của Việt Nam khi nền kinh tế Internet trị giá 21 tỷ USD, đứng thứ 70 trên bảng xếp hạng toàn cầu và thứ 14/50 tại Châu Á. Trong những năm gần đây, lĩnh vực Fintech Việt Nam cho thấy tiềm năng lớn khi cùng với Singapore và Indonesia đóng góp vào thị phần chung của khu vực Đông Nam Á. Với nhiều ngành nghề đa dạng hơn, thị trường FinTech của Việt Nam có sự tăng trưởng đáng kể về số lượng công ty khởi nghiệp, đạt mốc 215% trong giai đoạn 2015-2020 (Báo Doanh nhân Sài Gòn 2021).
2. Các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vựcFinTech tại Việt Nam:
Số lượng các công ty khởi nghiệp Fintech tại Việt Nam đang tăng lên qua từng năm. Trong khi năm 2015 toàn thị trường chỉ có 39 công ty (năm 2017 tăng lên 74 công ty, năm 2019 là 124 công ty) thì đến nay, ước tính đã có hơn 150 công ty tham gia vào lĩnh vực Fintech Việt Nam (Dân trí - 2021). Bên cạnh đó, Việt Nam đã định vị mình là quốc gia đứng thứ 3 về lượng vốn đổ vào các công ty Fintech (Findexable 2021). Trong số các Fintech ở Việt Nam hiện nay, khoảng 70% là các công ty khởi nghiệp. Nhìn chung, có tổng cộng 48% công ty tham gia vào lĩnh vực thanh toán, cung cấp cho khách hàng và nhà bán lẻ các dịch vụ thanh toán trực tuyến hoặc giải pháp thanh toán kỹ thuật số, chẳng hạn như: 2C2P, VTPay, OnePay, VTCPay, BankPlus, VinaPay, VNPay, Senpay, NganLuong, ZingPay , BaoKim, 123Pay, v.v.
Về các loại hình, Ví điện tử và thanh toán trực tuyến chiếm một phần đáng kể trong thị trường FinTech (31%), tiếp theo là P2P Lending (17%) và Blockchain (13%).
3. Các ngành phổ biến:
Từ năm 2017 đến năm 2021, thanh toán kỹ thuật số tại Việt Nam đã chứng kiến sự gia tăng ổn định và nhanh chóng về giá trị giao dịch, đạt 12,922 triệu đô la vào năm 2021 (trước đó là 9,985 triệu đô la vào năm 2020). Theo đà hiện tại, thanh toán kỹ thuật số tại Việt Nam có giá trị tăng lên 22.056 triệu USD vào năm 2025 (Iris 2021). Theo khảo sát của Visa, giữa bối cảnh của nạn dịch, khách hàng Việt Nam đang dần ưu tiên sử dụng ví điện tử và thanh toán không tiếp xúc. Người ta phát hiện ra rằng 57% người được hỏi có tối đa ba ứng dụng ví điện tử và 55% thích một ứng dụng có thể thực hiện tất cả các giao dịch. Trên thị trường có rất nhiều ví điện tử, nổi bật là MoMo, Moca, ZaloPay, Viettel Pay, Payoo, ShopeePay và gần đây nhất là MobiFone Pay, với một số ưu đãi để lôi kéo khách hàng, khiến thị trường trở nên đông đúc hơn bao giờ hết ( Cổng thông tin điện tử Bộ Tài chính 2021).
Mặc dù các ngân hàng vẫn thống thị trường cho vay ở hiện tại, các tổ chức tài chính phi ngân hàng đang có tốc độ tăng trưởng nhanh nhờ khả năng tiếp cận với một số lượng đáng kể khách hàng có ngân sách thấp và không có khả năng thanh toán (FiinGroup 202). Theo Báo cáo của Statista, có hai phân khúc cho vay tại Việt Nam: Cho vay theo phương thức Crowdlending và Marketplace. Giá trị giao dịch lần lượt là 0,6 triệu đô la và 0,1 triệu đô la vào năm 2017 đối với cho vay Crowdlending và Marketplace. Vào năm 2020, trong khi giá trị giao dịch của Crowdlending tăng 50% để đạt 0,9 triệu đô la, thì khoản Marketplace vẫn giữ nguyên ở mức 0,1 triệu đô la. Từ năm 2017 đến năm 2021, mức tài trợ trung bình trên mỗi khoản vay trong cho vay thay thế ở Việt Nam tăng dần, trong đó Crowdlending tăng trưởng khiêm tốn và Marketplace vẫn ổn định.
Nghiên cứu từ CB Insights cho thấy số tiền tài trợ trong Blockchain / Crypto tăng gấp bốn lần từ 3,1 tỷ đô la vào năm 2020 lên 15 tỷ đô la trong chín tháng đầu năm 2021 (Vietnamnet 2022). Vượt lên sự biến động của thị trường, tiền điện tử mang lại lợi nhuận to lớn cho các nhà đầu tư với một số đồng tiền công bố mức tăng ít nhất 5.000% giá trị thị trường (Vietnam News 2021). Đặc biệt, Việt Nam được coi là điểm sáng trong Blockchain toàn cầu vào năm 2021, nơi nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã và đang tạo dựng được chỗ đứng trên thị trường quốc tế. Theo một cuộc khảo sát từ Chainalysis, một doanh nghiệp phân tích blockchain, Việt Nam đứng thứ tư trong số các quốc gia lớn về thu nhập từ bitcoin, sau Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Cụ thể, các nhà đầu tư Việt Nam đã kiếm được 400 triệu USD chỉ riêng từ Bitcoin vào năm 2020, đứng thứ 13 trên thế giới (Vietnam News 2021). Bên cạnh đó, Việt Nam thể hiện mức độ chấp nhận tiền điện tử cao theo báo cáo của Chainalysis (2021).
4. Tiềm năng phát triển công nghệ FinTech tại Việt Nam:
Với những điều kiện thuận lợi về nhân khẩu học và môi trường, FinTech thể hiện một tiềm năng phát triển đầy hứa hẹn tại Việt Nam. Việt Nam có tỷ trọng dân số trẻ cao, nằm trong cơ cấu dân số vàng đến năm 2039 (Tổng cục Thống kê Việt Nam đến năm 2020). Hơn nữa, số liệu thống kê cho thấy Việt Nam có khoảng 64 triệu người dùng Internet, đứng thứ 6 trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và thứ 13 trên thế giới. Sự e ngại của giới trẻ về công nghệ thông tin, sự bùng nổ của thương mại điện tử, tỷ lệ người có tài khoản ngân hàng thấp ... là những yếu tố thuận lợi cho sự phát triển của dịch vụ tài chính ngân hàng cũng như nền tảng FinTech Việt Nam trong tương lai (Diễn đàn Khoa học và Công nghệ Việt Nam 2021 ). Vì tồn tại mối quan hệ tích cực giữa thu nhập, trình độ học vấn, nhận thức về fintech và việc áp dụng fintech (Morgan & Trinh 2020), Việt Nam, với tư cách là một quốc gia đang phát triển về cả kinh tế và dân trí, chắc chắn sẽ phát triển mạnh trên nền tảng FinTech.
5. Những thách thức phát triển FinTech tại Việt Nam:
Các chuyên gia cho rằng, Fintech của Việt Nam đang trong giai đoạn đầu phát triển nên chắc chắn số lượng doanh nghiệp công nghệ sẽ gia tăng. PwC Việt Nam nhận định MoMo, ZaloPay, Moca là ba ví điện tử dẫn đầu thị trường, hiện chiếm hơn 90% thị phần. Điều này có nghĩa là miếng bánh không thực sự quá lớn so với các doanh nghiệp khác, nếu không có lợi thế riêng biệt. Các công ty Fintech cũng phải đối mặt với sự gia tăng của các nhà khai thác mạng di động. Bên cạnh đó, thị trường Fintech ngày càng cạnh tranh với sự gia nhập của các ngân hàng thương mại đang trong quá trình số hóa, do đó, các ngân hàng số cần tạo thêm dấu ấn để đi đầu. Do đó, với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trong lĩnh vực Fintech và các dịch vụ phi truyền thống, M&A hoặc gia tăng hợp tác, kết hợp đa ngành có thể là giải pháp tối ưu cho các công ty FinTech trong tương lai gần để duy trì vị thế cạnh tranh cho các công ty Fintech.
Comments